ในหัวใจของชุมชนเกษตรกรรมที่อุดมไปด้วยสมุนไพรท้องถิ่น ที่วิสาหกิจชุมชนเฮิร์บวาเลย์ ตำบลหนองเรือ อำเภอหนองเรือ จังหวัดขอนแก่น ปัญหาการขาดแคลนผลิตภัณฑ์บำรุงผิวจากสมุนไพรท้องถิ่นที่มีมาตรฐานและสูตรต้นแบบที่ปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ ได้กลายเป็นอุปสรรคสำคัญต่อการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชน แม้ว่าพื้นที่จะอุดมไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติที่มีศักยภาพสูง แต่การขาดองค์ความรู้และเทคโนโลยีในการแปรรูปให้เป็นผลิตภัณฑ์มาตรฐานทำให้มูลค่าของวัตถุดิบเหล่านี้ยังไม่ได้รับการใช้ประโยชน์อย่างเต็มที่

มหาวิทยาลัยขอนแก่นร่วมด้วยอุทยานวิทยาศาสตร์ จึงได้ริเริ่มโครงการความร่วมมือกับคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี เพื่อพัฒนา “เซรั่มจากสารสกัดมะม่วงหาวมะนาวโห่” ตั้งแต่เดือนมิถุนายนถึงกันยายน 2568 เป็นระยะเวลา 4 เดือน เพื่อยกระดับสมุนไพรท้องถิ่นให้กลายเป็นผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางที่มีมาตรฐาน สร้างมูลค่าเพิ่มให้วัตถุดิบท้องถิ่นและรายได้ให้กับชุมชน

โครงการนี้สะท้อนถึงการตอบสนองต่อเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนอย่างครอบคลุม ในด้านการขจัดความยากจน โครงการได้สนับสนุนผู้ประกอบการใหม่และสตาร์ทอัพในชุมชนให้สามารถสร้างรายได้จากทรัพยากรท้องถิ่น สำหรับการศึกษาที่มีคุณภาพ โครงการได้จัดกิจกรรมเผยแพร่ความรู้สู่ชุมชนและสังคมภายนอกผ่านการลงพื้นที่และการถ่ายทอดเทคโนโลยี ส่วนการพัฒนาอุตสาหกรรมและนวัตกรรม โครงการได้มุ่งเน้นการพัฒนานวัตกรรมเชิงพาณิชย์ที่สามารถสร้างรายได้จากภาคอุตสาหกรรม พร้อมทั้งพัฒนานวัตกรรมเพื่อแก้ไขปัญหาสังคม

กระบวนการดำเนินงานได้รับการออกแบบอย่างเป็นระบบ เริ่มต้นด้วยการวิจัยและพัฒนาในห้องปฏิบัติการเพื่อสร้างต้นแบบผลิตภัณฑ์ ต่อด้วยการกำหนดมาตรฐานและการออกแบบบรรจุภัณฑ์ จากนั้นจึงถ่ายทอดเทคโนโลยีสู่ชุมชนและประเมินผลการดำเนินงาน การจัดทำเอกสารยื่นขอมาตรฐานและขึ้นทะเบียนเครื่องสำอางได้รับการดำเนินการอย่างเข้มงวด พร้อมการทดสอบฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ การยับยั้งไทโรซิเนส และเสถียรภาพของสูตรด้วยวัตถุดิบและสารเคมีมาตรฐาน

วัตถุประสงค์หลักของโครงการคือการพัฒนาสูตรเซรั่มที่มีประสิทธิภาพและปลอดภัย การกำหนดและจัดทำมาตรฐานตามข้อกำหนดผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง และการส่งเสริมการใช้วัตถุดิบท้องถิ่นเพื่อเพิ่มมูลค่าเศรษฐกิจให้กับชุมชน

กลุ่มผู้ได้รับประโยชน์จากโครงการครอบคลุมหลากหลายกลุ่ม วิสาหกิจชุมชน กลุ่มแม่บ้าน และเกษตรกรที่เข้าร่วมเวิร์กช็อปและการผลิตจริงได้รับความรู้และทักษะใหม่ ผู้ประกอบการรายย่อยและผลิตภัณฑ์ OTOP ได้รับสูตรพร้อมใช้และมาตรฐานที่จำเป็น ส่วนผู้บริโภคได้รับผลิตภัณฑ์ที่ปลอดภัยและเชื่อถือได้จากการมีมาตรฐานและเอกสารขึ้นทะเบียน

ตัวชี้วัดความสำเร็จที่กำหนดไว้แสดงให้เห็นถึงความเป็นรูปธรรมของโครงการ ได้สูตรเซรั่มต้นแบบ 1 สูตร พร้อมการวิเคราะห์ต้นทุนต่อหน่วยเพื่อใช้ในการตั้งราคาและคำนวณผลตอบแทน รวมถึงการมีเอกสารเตรียมยื่นขอมาตรฐานและขึ้นทะเบียนผลิตภัณฑ์

ผลลัพธ์ที่ได้รับจากโครงการมีความครบถ้วนและมีคุณภาพ ได้แก่ สูตรสำเร็จรูปพร้อมรายงานประสิทธิภาพทางห้องปฏิบัติการที่แสดงฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ การยับยั้งไทโรซิเนส และความเสถียรของผลิตภัณฑ์ การคำนวณต้นทุนต่อหน่วยและการออกแบบฉลากและบรรจุภัณฑ์เบื้องต้น รวมถึงเอกสารสำหรับยื่นขอมาตรฐานและขึ้นทะเบียน

ผลสำเร็จที่โดดเด่นคือการได้ผลิตภัณฑ์ต้นแบบที่ใช้งานได้จริงและมีคุณภาพเหมาะสมสำหรับการเป็นเครื่องสำอางบำรุงผิว สามารถลดการระคายเคืองและชะลอการเสื่อมสภาพของเซลล์ผิว ชุมชนได้รับทักษะการสกัด การควบคุมคุณภาพ และสุขอนามัยการผลิตจากการถ่ายทอดเทคโนโลยี

ผลกระทบเชิงเศรษฐกิจที่เกิดขึ้นมีความหมายอย่างยิ่งต่อชุมชน การเกิดอาชีพใหม่ในชุมชนสำหรับแม่บ้านและเกษตรกรที่เข้าร่วมการฝึกอบรมและการผลิตจริง สร้างรายได้เสริมเฉลี่ย 2,000-3,000 บาทต่อครัวเรือนต่อเดือน คิดเป็น 24,000-36,000 บาทต่อครัวเรือนต่อปี มูลค่าเพิ่มจากการแปรรูปสูงกว่าการขายผลสดถึง 3-5 เท่า ซึ่งแสดงให้เห็นถึงตัวคูณมูลค่าที่สร้างประโยชน์รวมให้กับชุมชน

ในด้านสังคม โครงการได้สร้างความสามารถให้ผู้ประกอบการท้องถิ่นและผลิตภัณฑ์ OTOP สามารถผลิตสินค้ามาตรฐานได้ด้วยตนเอง ลดการพึ่งพาสารสังเคราะห์และผู้รับจ้างจากนอกพื้นที่ ส่งผลให้เกิดความเข้มแข็งและความยั่งยืนของเศรษฐกิจชุมชน

สำหรับผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม โครงการได้ส่งเสริมการใช้วัตถุดิบท้องถิ่นและลดของเสียจากผลตกเกรดผ่านการแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์มูลค่าสูง ซึ่งเป็นการสร้างระบบเศรษฐกิจหมุนเวียนที่ยั่งยืนและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม

โครงการ “เซรั่มมะม่วงหาวมะนาวโห่” จึงเป็นตัวอย่างที่ชัดเจนของการยกระดับทรัพยากรท้องถิ่นให้กลายเป็นผลิตภัณฑ์มูลค่าสูงที่มีมาตรฐาน ผ่านการผสานองค์ความรู้ทางวิทยาศาสตร์เข้ากับภูมิปัญญาท้องถิ่น นวัตกรรมนี้ไม่เพียงแต่สร้างรายได้และโอกาสใหม่ให้กับชุมชน แต่ยังเป็นก้าวสำคัญสู่การพัฒนาอุตสาหกรรมเครื่องสำอางธรรมชาติของไทยที่ยั่งยืนและแข่งขันได้ในตลาดโลก

ลิงก์ข่าว, เพจ Facebook หรือสื่ออื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง https://www.facebook.com/HerbvalleyxTH/

ผู้ให้ข้อมูลติดต่อกลับ นางสาวพรชวรัตน์ ฐานมั่น / Line id : kaew.p