อบรมเชิงปฏิบัติการ "การอนุรักษ์และพัฒนาการใช้ประโยชน์ยางนา" พืชอนุรักษ์ลำดับที่ 9 ของอพ.สธ.ฟื้นฟูภูมิปัญญาท้องถิ่นสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน
บนโลกที่ความหลากหลายทางชีวภาพกำลังเผชิญกับภัยคุกคาม การอนุรักษ์พืชพันธุ์ท้องถิ่นและการสืบทอดภูมิปัญญาดั้งเดิมจึงเป็นภารกิจสำคัญที่จะกำหนดอนาคตของมนุษยชาติ มหาวิทยาลัยขอนแก่นในฐานะสถาบันการศึกษาที่มีพันธกิจในการอนุรักษ์และพัฒนาทรัพยากรท้องถิ่นร่วมกับศูนย์ประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จึงได้จัดอบรมเชิงปฏิบัติการ “การอนุรักษ์และพัฒนาการใช้ประโยชน์ยางนา” ในวันที่ 23 กรกฎาคม 2568 ณ พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
ยางนา หรือที่รู้จักในชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Dipterocarpus tuberculatus เป็นพืชอนุรักษ์ลำดับที่ 9 ของสำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (อพ.สธ.) ที่มีคุณค่าทางเศรษฐกิจและนิเวศวิทยาอย่างยิ่ง แต่กลับเผชิญกับความเสี่ยงในการสูญพันธุ์เนื่องจากการทำลายป่าและการขาดความรู้ในการใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน การจัดอบรมครั้งนี้จึงเป็นการตอบสนองต่อความจำเป็นเร่งด่วนในการอนุรักษ์และฟื้นฟูภูมิปัญญาท้องถิ่นที่เกี่ยวข้องกับพืชชนิดนี้
กิจกรรมอบรมได้รังสรรค์เป็นเวทีแลกเปลี่ยนความรู้ที่ผสมผสานระหว่างภูมิปัญญาดั้งเดิมกับเทคโนโลยีสมัยใหม่ โดยมุ่งเน้นการสร้างความตระหนักรู้ถึงคุณค่าของต้นยางนาในมิติต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นคุณค่าทางนิเวศวิทยา คุณค่าทางเศรษฐกิจ และคุณค่าทางวัฒนธรรม ผู้เข้าร่วมอบรมได้รับการถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านการสกัดสารสำคัญจากยางนาอย่างเป็นระบบ รวมถึงแนวทางการใช้ประโยชน์จากสารสกัดในการผลิตผลิตภัณฑ์ต่างๆ
การดำเนินกิจกรรมภายใต้การอบรมครอบคลุมการปฏิบัติจริงในการผลิตผลิตภัณฑ์หลากหลายชนิดจากยางนา โดยเฉพาะการทำน้ำมันไพลที่มีสรรพคุณในการบรรเทาอาการปวดและอักเสบ การผลิตยาหม่องที่ใช้สำหรับนวดและบรรเทาอาการเมื่อยล้า และการเตรียมเชื้อเห็ดที่สามารถนำไปใช้ในการเพาะปลูกเห็ดเศรษฐกิจ การถ่ายทอดเทคนิคเหล่านี้ไม่เพียงแต่ช่วยอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น แต่ยังเปิดโอกาสให้ผู้เข้าร่วมสามารถพัฒนาเป็นผู้ประกอบการใหม่ในชุมชน
โครงการนี้สะท้อนให้เห็นถึงการตอบสนองต่อเป้าหมายการขจัดความยากจนอย่างเป็นรูปธรรม ผ่านการสร้างโอกาสทางเศรษฐกิจใหม่ให้แก่ชุมชนท้องถิ่น การถ่ายทอดความรู้และทักษะในการแปรรูปยางนาเป็นผลิตภัณฑ์มูลค่าเพิ่มได้เปิดช่องทางการสร้างรายได้ที่ยั่งยืนให้แก่เกษตรกรและผู้ที่สนใจประกอบธุรกิจขนาดเล็ก นอกจากนี้ การส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตผ่านการอบรมเชิงปฏิบัติการยังช่วยสร้างทักษะและความรู้ใหม่ให้แก่ผู้เข้าร่วม พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้กลายเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ที่เชื่อมโยงความรู้ทางวิทยาศาสตร์กับภูมิปัญญาท้องถิ่น สถานที่แห่งนี้ไม่เพียงแต่เป็นพื้นที่สำหรับการจัดแสดงและการศึกษา แต่ยังเป็นเวทีสำคัญในการสร้างสรรค์นวัตกรรมที่เกิดจากการผสมผสานระหว่างความรู้สมัยใหม่กับภูมิปัญญาดั้งเดิม
ผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการอบรมครั้งนี้มีความยั่งยืนและกว้างไกล ผู้เข้าร่วมอบรมได้รับความรู้และทักษะที่สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการสร้างรายได้ การอนุรักษ์ต้นยางนาจะได้รับการส่งเสริมผ่านการสร้างคุณค่าทางเศรษฐกิจ ทำให้ชุมชนท้องถิ่นเห็นความสำคัญและมีแรงจูงใจในการปกป้องรักษาพืชชนิดนี้ไว้สำหรับอนาคต
การริเริ่มนี้ยังเป็นการสร้างต้นแบบในการอนุรักษ์พืชพันธุ์ท้องถิ่นผ่านการใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน แทนที่จะเป็นการอนุรักษ์แบบปิดล้อม การสร้างมูลค่าเพิ่มจากทรัพยากรธรรมชาติจะช่วยให้การอนุรักษ์เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน ชุมชนจะกลายเป็นผู้พิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติที่แท้จริง เมื่อพวกเขาได้รับประโยชน์จากการอนุรักษ์
อบรมเชิงปฏิบัติการ “การอนุรักษ์และพัฒนาการใช้ประโยชน์ยางนา” จึงเป็นมากกว่าการถ่ายทอดความรู้ แต่เป็นการปลูกฝังจิตสำนึกในการอนุรักษ์ธรรมชาติและการสร้างความมั่นคงทางเศรษฐกิจให้แก่ชุมชนอย่างยั่งยืน การริเริ่มนี้จะเป็นแรงบันดาลใจให้เกิดโครงการอนุรักษ์พืชพันธุ์ท้องถิ่นอื่นๆ ต่อไป และเป็นส่วนสำคัญในการสร้างสังคมที่อยู่ร่วมกับธรรมชาติอย่างสมดุลและยั่งยืน
ลิงก์ข่าว, เพจ Facebook หรือสื่ออื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง https://www.facebook.com/share/p/1FsYdU3Zs3/
ผู้ให้ข้อมูลติดต่อกลับ ผศ.สมพร เกษแก้ว 0827922891 ศูนย์ประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

