คณะเกษตรศาสตร์ อบรมเชิงปฏิบัติการ "ประมงน้ำน้อย" นวัตกรรมเกษตรยั่งยืนเพื่อความมั่นคงทางอาหารและรายได้ชุมชน

 ทรัพยากรน้ำกำลังขาดแคลนและความต้องการโปรตีนจากสัตว์น้ำเพิ่มสูงขึ้น การหาทางเลือกในการเลี้ยงสัตว์น้ำที่ใช้น้ำน้อยและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมจึงกลายเป็นความจำเป็นเร่งด่วน สาขาวิชาประมง คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ร่วมกับเทศบาลตำบลเมืองเก่า จังหวัดขอนแก่น ได้ตระหนักถึงศักยภาพของเทคโนโลยีการเลี้ยงสัตว์น้ำแบบประหยัดน้ำ จึงได้จัดอบรมเชิงปฏิบัติการ “ประมงน้ำน้อย” ขึ้น เมื่อวันที่ 31 กรกฎาคม 2568 ณ สาขาวิชาประมง คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

          กิจกรรมนี้ได้รับการออกแบบเพื่อส่งเสริมองค์ความรู้ด้านการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำในระบบที่ประหยัดน้ำและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม โดยมีเกษตรกรจากเทศบาลตำบลเมืองเก่าเข้าร่วมอบรมจำนวน 50 คน พร้อมด้วยเจ้าหน้าที่จากเทศบาล ผู้เข้าร่วมได้รับการถ่ายทอดความรู้ด้านการจัดการการเลี้ยงสัตว์น้ำอย่างยั่งยืน โดยเฉพาะการเลี้ยงกบและปลาดุกในกระชังบก ซึ่งเป็นเทคโนโลยีที่สามารถช่วยลดการใช้ทรัพยากรน้ำอย่างมีนัยสำคัญ ใช้พื้นที่อย่างคุ้มค่า และสร้างรายได้เสริมให้แก่เกษตรกรได้อย่างมีประสิทธิภาพ   การดำเนินงานของโครงการนี้สะท้อนให้เห็นถึงการตอบสนองต่อเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนในหลายมิติอย่างชัดเจน การช่วยเหลือกลุ่มเปราะบางและผู้มีรายได้น้อยในชุมชนผ่านการสร้างโอกาสในการประกอบอาชีพเสริมที่ใช้ทุนน้อย ตอบสนองต่อการขจัดความยากจน การให้ความรู้และอบรมด้านความมั่นคงทางอาหารแก่ชุมชนผ่านการสร้างแหล่งโปรตีนจากสัตว์น้ำที่สามารถผลิตได้เองในครัวเรือน ช่วยสนับสนุนการขจัดความหิวโหย และการให้ความรู้ด้านการจัดการน้ำแก่ชุมชนผ่านเทคโนโลยีการเลี้ยงสัตว์น้ำที่ประหยัดน้ำ ส่งเสริมการใช้น้ำสะอาดอย่างยั่งยืน

สิ่งที่โดดเด่นของโครงการนี้คือการเน้นย้ำแนวทางการพัฒนาเกษตรกรรมตามแนวคิด BCG (Bio-Circular-Green Economy Model) ซึ่งสอดคล้องกับการพัฒนาอย่างยั่งยืนและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม การเลี้ยงสัตว์น้ำในกระชังบกเป็นตัวอย่างที่ชัดเจนของการนำหลักเศรษฐกิจชีวภาพมาใช้ โดยการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรชีวภาพอย่างคุ้มค่า การนำกลับมาใช้ใหม่ของน้ำและสารอาหาร และการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม

  รูปแบบการดำเนินงานเน้นการเรียนรู้เชิงปฏิบัติ ผู้เข้าร่วมได้สัมผัสกับเทคโนโลยีจริงและฝึกปฏิบัติการสร้างกระชังบก การจัดการอาหาร การดูแลรักษา และการเก็บเกี่ยวผลผลิต ทำให้สามารถนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ได้ทันทีหลังจากกลับไปยังชุมชน การที่มีเจ้าหน้าที่เทศบาลร่วมอบรมด้วยจะช่วยให้เกิดการสนับสนุนและติดตามผลการดำเนินงานอย่างต่อเนื่อง

ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจากกิจกรรมนี้มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการพัฒนาชุมชน เกษตรกรทั้ง 50 คน ที่เข้าร่วมอบรมได้รับความรู้และทักษะในการเลี้ยงสัตว์น้ำแบบประหยัดน้ำ ซึ่งสามารถนำไปเริ่มต้นธุรกิจเล็กๆ ในครัวเรือนได้ด้วยเงินทุนที่ไม่มาก การเลี้ยงกบและปลาดุกในกระชังบกใช้พื้นที่เพียงไม่กี่ตารางเมตรแต่สามารถให้ผลผลิตที่คุ้มค่า ช่วยเสริมรายได้ให้แก่ครัวเรือนได้อย่างมีนัยสำคัญ

         การที่ครัวเรือนสามารถผลิตโปรตีนจากสัตว์น้ำได้เองจะช่วยลดค่าใช้จ่ายด้านอาหารและเพิ่มความมั่นคงทางโภชนาการ โดยเฉพาะในกลุ่มครัวเรือนที่มีรายได้น้อย นอกจากนี้ การที่สามารถขายผลผลิตส่วนเกินได้ยังช่วยสร้างรายได้เสริมที่สม่ำเสมอ เนื่องจากสัตว์น้ำมีรอบการเลี้ยงที่สั้นและมีความต้องการในตลาดสูง

 ผลกระทบระยะยาวของโครงการนี้จะขยายไปสู่การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างเศรษฐกิจของชุมชน เมื่อมีครัวเรือนจำนวนมากที่สามารถสร้างรายได้จากการเลี้ยงสัตว์น้ำแบบประหยัดน้ำ จะเกิดการกระจายรายได้และลดความเหลื่อมล้ำในชุมชน การที่ใช้น้ำน้อยในการผลิตยังช่วยอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำที่มีอยู่อย่างจำกัด ทำให้สามารถใช้น้ำสำหรับกิจกรรมอื่นๆ ในชุมชนได้อย่างเพียงพอ

นอกจากนี้ ระบบการเลี้ยงสัตว์น้ำแบบประหยัดน้ำยังมีผลกระทบเชิงบวกต่อสิ่งแวดล้อม เนื่องจากลดการใช้พื้นที่และน้ำ ลดการปล่อยของเสียสู่แหล่งน้ำธรรมชาติ และสามารถนำน้ำเสียจากการเลี้ยงไปใช้รดน้ำต้นไม้หรือปุ๋ยพืชได้ ซึ่งเป็นการสร้างระบบเศรษฐกิจหมุนเวียนที่แท้จริง

        อบรมเชิงปฏิบัติการ “ประมงน้ำน้อย” จึงเป็นมากกว่าการถ่ายทอดเทคโนโลยี แต่เป็นการสร้างแนวทางการพัฒนาชุมชนที่ยั่งยืน ผ่านการใช้นวัตกรรมที่เหมาะสมกับบริบทท้องถิ่น สร้างความมั่นคงทางเศรษฐกิจ เสริมสร้างความมั่นคงทางอาหาร และอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติไปพร้อมกัน ซึ่งสะท้อนถึงความมุ่งมั่นของมหาวิทยาลัยขอนแก่นในการเป็นสถาบันที่สร้างสรรค์นวัตกรรมเพื่อการพัฒนาชุมชนและสังคมอย่างยั่งยืน

ลิงก์ข่าว, เพจ Facebook หรือสื่ออื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง https://www.facebook.com/share/1988LUhbLW/

 ผู้ให้ข้อมูลติดต่อกลับ นางพจมาลย์ ธำรงยศวิทยากุล /093-563-5424

Scroll to Top