การเพาะพันธุ์ปลาเศรษฐกิจ: เส้นทางสู่ความมั่นคงทางอาหารและการพึ่งพาตนเองของชุมชนกุดทิง
ความมั่นคงทางอาหารกลายเป็นประเด็นสำคัญระดับประเทศชุมชนรอบแหล่งน้ำกุดทิงในจังหวัดบึงกาฬก็เผชิญกับความท้าทายในการเข้าถึงแหล่งโปรตีนคุณภาพและการสร้างรายได้จากทรัพยากรท้องถิ่น การพึ่งพาการซื้อลูกพันธุ์ปลาจากภายนอกไม่เพียงแต่สร้างภาระทางการเงินให้กับชุมชน แต่ยังทำให้ขาดความยั่งยืนในการจัดการทรัพยากรประมงของตนเอง
ด้วยเจตนารมณ์ในการสนองพระราชดำริโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชและสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ศูนย์ประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ร่วมกับมหาวิทยาราชภัฏอุดรธานี จึงได้จัดอบรมเชิงปฏิบัติการเพาะพันธุ์ปลาเศรษฐกิจขึ้น เมื่อวันที่ 4 กันยายน 2568 ณ วิทยาลัยนวัตกรรมแห่งบึงกาฬ จังหวัดบึงกาฬ ภายใต้โครงการพัฒนาศักยภาพกำลังคนเพื่อส่งเสริมการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรท้องถิ่นสู่การเรียนรู้ตลอดชีวิต

การอบรมครั้งนี้ได้รับการออกแบบอย่างพิถีพิถันเพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้ที่จำเป็นสำหรับการเพาะพันธุ์ปลาอย่างครบวงจร เริ่มต้นจากการบรรยายและฝึกปฏิบัติเรื่องการคัดเลือกพ่อแม่พันธุ์ปลาที่มีคุณภาพ การดูแลและการเตรียมบ่อเพาะเลี้ยงให้เหมาะสม รวมถึงเทคนิคการรีดไข่และน้ำเชื้อ การผสมพันธุ์ และการเพาะฟักที่ถูกต้อง ทีมวิทยากรผู้เชี่ยวชาญจากมหาวิทยาราชภัฏอุดรธานีได้นำผู้เข้าร่วมลงมือปฏิบัติจริงในทุกขั้นตอน ตั้งแต่การดูแลอนุบาลตัวอ่อนปลา การเตรียมบ่อและอาหารอนุบาลลูกปลา การย้ายเลี้ยงในกระชัง การตรวจโรค จนถึงการปล่อยลูกปลาเพื่ออนุรักษ์และใช้ประโยชน์ในแหล่งน้ำธรรมชาติ
โครงการนี้สะท้อนการตอบสนองต่อเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนในหลายมิติ โดยเฉพาะการขจัดความยากจนผ่านการสร้างทักษะอาชีพใหม่ให้กับชุมชน ซึ่งช่วยเสริมสร้างรายได้และลดการพึ่งพาภายนอก นอกจากนี้ยังตอบสนองเป้าหมายการขจัดความหิวโหยด้วยการส่งเสริมความมั่นคงทางอาหารผ่านการผลิตโปรตีนคุณภาพสูงจากแหล่งน้ำท้องถิ่น การให้ความรู้และการอบรมด้านความมั่นคงทางอาหารแก่ชุมชนในครั้งนี้ไม่เพียงแต่เป็นการถ่ายทอดเทคนิค แต่ยังเป็นการปลูกฝังจิตสำนึกในการใช้ทรัพยากรอย่างยั่งยืน

ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจากการอบรมครั้งนี้นับเป็นก้าวสำคัญในการสร้างความเข้มแข็งให้กับชุมชน ผู้เข้าร่วมได้รับความรู้และทักษะที่จำเป็นในการผลิตลูกพันธุ์ปลาได้เอง ซึ่งจะช่วยลดต้นทุนการผลิตและเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันทางเศรษฐกิจ การแลกเปลี่ยนข้อเสนอแนะและการสรุปผลการเรียนรู้ร่วมกันในช่วงท้ายของโครงการได้สร้างเครือข่ายการเรียนรู้ที่แข็งแกร่ง ซึ่งจะเป็นพื้นฐานสำคัญในการพัฒนาต่อยอดองค์ความรู้และการแก้ไขปัญหาร่วมกันในอนาคต
การดำเนินงานภายใต้โครงการนี้ยังเป็นการสร้างแบบอย่างที่ดีในการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรท้องถิ่นอย่างยั่งยืน โดยการปล่อยลูกปลาเพื่ออนุรักษ์ในแหล่งน้ำธรรมชาติจะช่วยฟื้นฟูระบบนิเวศน์ของแหล่งน้ำกุดทิงและสร้างความสมดุลทางธรรมชาติ ขณะเดียวกันก็เป็นการสร้างธนาคารปลาที่จะให้ประโยชน์แก่ชุมชนในระยะยาว
โครงการเพาะพันธุ์ปลาเศรษฐกิจครั้งนี้จึงไม่เพียงแต่เป็นการถ่ายทอดความรู้ แต่ยังเป็นการปลูกเมล็ดพันธุ์แห่งความหวังในการสร้างชุมชนที่เข้มแข็งและยั่งยืน ซึ่งสอดคล้องกับวิสัยทัศน์ของมหาวิทยาลัยขอนแก่นในการเป็นมหาวิทยาลัยเพื่อสังคม ที่มุ่งมั่นในการสร้างการเปลี่ยนแปลงเชิงบวกให้กับชุมชนและสังคมไทยอย่างยั่งยืน


ลิงก์ข่าว, เพจ Facebook หรือสื่ออื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง https://www.facebook.com/share/p/19iDLiKvvs/
ผู้ให้ข้อมูลติดต่อกลับ นางสาวพิมพิศา วอแพง 043202155 ศูนย์ประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ