แมลงโปรตีน: นวัตกรรมอาหารอนาคตเพื่อความมั่นคงทางอาหารและการพัฒนาที่ยั่งยืน

การค้นหาแหล่งโปรตีนทางเลือกที่ยั่งยืนได้กลายเป็นประเด็นเร่งด่วนระดับโลก แมลงโปรตีน โดยเฉพาะหนอนทหารดำ (Black Soldier Fly: BSF) ได้รับการยอมรับในฐานะแหล่งโปรตีนคุณภาพสูงที่มีศักยภาพในการแก้ไขปัญหาความขาดแคลนอาหารและสร้างรายได้ให้กับชุมชน

ด้วยความตระหนักในศักยภาพดังกล่าว ศูนย์ประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ มหาวิทยาลัยขอนแก่น จึงได้จัดอบรมถ่ายทอดองค์ความรู้ “การผลิตและใช้ประโยชน์แมลงโปรตีน (Black Soldier Fly: BSF)” เมื่อวันที่ 26 สิงหาคม 2568 ณ ห้องประชุมสิริคุณากร 3 มหาวิทยาลัยขอนแก่น ภายใต้โครงการพัฒนาศักยภาพกำลังคนเพื่อส่งเสริมการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรท้องถิ่นสู่การเรียนรู้ตลอดชีวิต ของเครือข่าย C-อพ.สธ. ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน

การอบรมครั้งนี้ได้รับความสนใจอย่างล้นหลามจากผู้เข้าร่วมกว่า 60 คน ซึ่งประกอบด้วยบุคลากรจากสถาบันอุดมศึกษาเครือข่าย C-อพ.สธ. ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน รวมถึงตัวแทนจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและสถานศึกษา ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความสำคัญและความต้องการเรียนรู้เทคนิคการผลิตแมลงโปรตีนในหลากหลายภาคส่วนกิจกรรมเริ่มต้นด้วยการบรรยายให้ความรู้ที่ครอบคลุมด้านการผลิตและการใช้ประโยชน์จากแมลงโปรตีน รวมถึงแนวทางการสร้างรายได้ โดยผู้เชี่ยวชาญจากคณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้แก่ ผู้ช่วยศาสตราจารย์หยาดรุ้ง มะวงศ์ไว และ ดร.ชุตินันท์ ชูสาย ที่ได้นำเสนอองค์ความรู้เกี่ยวกับคุณค่าทางโภชนาการของหนอนทหารดำ เทคนิคการเลี้ยง และศักยภาพในการสร้างรายได้จากการผลิตแมลงโปรตีนในเชิงพาณิชย์

จุดเด่นของการอบรมครั้งนี้อยู่ที่การฝึกปฏิบัติจริง ณ โรงเรือนต้นแบบวิจัยและผลิตแมลงอุตสาหกรรม คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ซึ่งผู้เข้าร่วมได้รับการแบ่งออกเป็น 3 กลุ่มตามกระบวนการผลิตที่สำคัญ ได้แก่ การผสมพันธุ์และบ่มไข่ การเลี้ยงและการเก็บเกี่ยวหนอน และการแปรรูปผลิตภัณฑ์ การฝึกปฏิบัติแบบแบ่งกลุ่มนี้ช่วยให้ผู้เข้าร่วมได้เรียนรู้อย่างลึกซึ้งในแต่ละขั้นตอน โดยได้รับคำแนะนำจากผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ทัศนีย์ แจ่มจรรยา ดร.ชุตินันท์ ชูสาย และคณะผู้เชี่ยวชาญ

โครงการนี้สะท้อนการตอบสนองต่อเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนในหลายมิติอย่างชัดเจน โดยเฉพาะการผลิตและการบริโภคที่ยั่งยืน ผ่านการส่งเสริมการใช้ประโยชน์จากแมลงโปรตีนที่เป็นแหล่งอาหารที่ใช้ทรัพยากรน้อยและมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมในระดับต่ำ นอกจากนี้ยังตอบสนองเป้าหมายการให้ความรู้และอบรมด้านความมั่นคงทางอาหารแก่ชุมชน การสนับสนุนและร่วมมือกับเกษตรกรและผู้ผลิตอาหารในท้องถิ่น รวมถึงการส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต

ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจากการอบรมครั้งนี้มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการพัฒนาศักยภาพของบุคลากรในภูมิภาค ผู้เข้าร่วมได้รับความรู้และทักษะที่จำเป็นในการเริ่มต้นการผลิตแมลงโปรตีน ตั้งแต่การจัดการวงจรชีวิตของหนอนทหารดำ การเลือกและเตรียมอาหาร การควบคุมสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม จนถึงการแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีมูลค่าเพิ่ม การได้สัมผัสและลงมือปฏิบัติจริงในโรงเรือนต้นแบบช่วยให้ผู้เข้าร่วมเกิดความมั่นใจในการนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ในพื้นที่ของตนเอง

การมีส่วนร่วมของหน่วยงานหลากหลายภาคส่วนในการอบรมครั้งนี้ยังสร้างเครือข่ายความร่วมมือที่แข็งแกร่ง ซึ่งจะช่วยในการขยายผลและถ่ายทอดองค์ความรู้สู่ชุมชนในวงกว้าง องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นสามารถนำความรู้ไปพัฒนาเป็นโครงการส่งเสริมอาชีพให้กับชุมชน ขณะที่สถานศึกษาสามารถบูรณาการความรู้เข้าสู่หลักสูตรการเรียนการสอนเพื่อเตรียมความพร้อมให้กับคนรุ่นใหม่

ผลกระทบระยะยาวของโครงการนี้คาดว่าจะขยายไปสู่การสร้างอาชีพใหม่และการเพิ่มรายได้ให้กับชุมชน การผลิตแมลงโปรตีนไม่เพียงแต่ต้องการเงินลงทุนที่ไม่สูงมาก แต่ยังสามารถใช้วัสดุเหลือใช้จากการเกษตรเป็นอาหารหนอน ซึ่งช่วยแก้ปัญหาขยะอินทรีย์และสร้างมูลค่าเพิ่มจากของเสียไปในตัว นอกจากนี้ ผลิตภัณฑ์ที่ได้จากการเลี้ยงหนอนทหารดำ ทั้งหนอนสดที่ใช้เป็นอาหารสัตว์ หนอนแห้งที่แปรรูปเป็นอาหารเสริม และมูลหนอนที่ใช้เป็นปุ๋ยอินทรีย์ ล้วนมีตลาดรองรับที่กว้างขวาง

การอบรมถ่ายทอดองค์ความรู้การผลิตและใช้ประโยชน์แมลงโปรตีนครั้งนี้จึงไม่เพียงแต่เป็นการสร้างความรู้ แต่ยังเป็นการเปิดประตูสู่อนาคตของระบบอาหารที่ยั่งยืน ซึ่งสอดคล้องกับวิสัยทัศน์ของมหาวิทยาลัยขอนแก่นในการเป็นผู้นำการสร้างนวัตกรรมเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนและการยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนในภูมิภาคตะวันออกเฉียงเหนือและประเทศไทย

ลิงก์ข่าว, เพจ Facebook หรือสื่ออื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง https://www.facebook.com/share/p/1BSgCt4NJu/

ผู้ให้ข้อมูลติดต่อกลับ นางสาวพิมพิศา วอแพง 043202155 ศูนย์ประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

Scroll to Top