บริการสนับสนุนผู้พิการ
มหาวิทยาลัยขอนแก่น ให้ความสำคัญกับการสนับสนุนกลุ่มที่ด้อยโอกาส (Support for Underrepresented Groups) โดยจัดให้มีโครงการสนับสนุนในรูปแบบต่างๆ เพื่อช่วยเหลือนักศึกษา บุคลากร และคณาจารย์จากกลุ่มที่ด้อยโอกาส ได้แก่ โครงการให้คำปรึกษาและแนะแนว (Mentoring) โครงการให้คำปรึกษาทางจิตใจ (Counselling) โครงการสนับสนุนจากเพื่อนร่วมงาน/เพื่อนนักศึกษา (Peer Support) โดยมหาวิทยาลัยขอนแก่นได้จัดให้มีศูนย์ดูแลผู้พิการ จำแนกเป็น 1)ศูนย์ดูแลคนพิการมหาวิทยาลัยขอนแก่น 2)ศูนย์ดูแลคนพิการสำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยขอนแก่น 3)หอพักนักศึกษาสำหรับผู้พิการ โดยมีรายละเอียดดังนี้
ศูนย์ดูแลผู้พิการมหาวิทยาลัยขอนแก่น Disability Support Center, Khon Kaen University or Khon Kaen University Disability Resource Center (DRC) ศูนย์ดูแลนักศึกษาพิการ มหาวิทยาลัยขอนแก่น (มข.) ก่อตั้งขึ้นจากความตระหนักถึงความจำเป็นในการสร้างความเท่าเทียมและโอกาสทางการศึกษาที่เสมอภาคสำหรับนักศึกษาพิการ ซึ่งเป็นไปตามรัฐธรรมนูญและนโยบายด้านการศึกษาที่เน้นการไม่แบ่งแยก และผู้บริหารของมหาวิทยาลัยขอนแก่นในขณะนั้นได้เล็งเห็นถึงความสำคัญของการจัดตั้งหน่วยงานที่เป็นศูนย์กลางในการดูแล สนับสนุน และประสานงานเรื่องนักศึกษาพิการโดยเฉพาะ โดยมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อทำหน้าที่เป็นหน่วยงานหลักในการจัดหาและปรับปรุงสิ่งอำนวยความสะดวกทางกายภาพ (Physical Accessibility) เช่น ทางลาด ห้องน้ำสำหรับผู้พิการ ให้บริการวิชาการและเทคโนโลยีช่วยในการเรียนรู้ (Assistive Technology) ประสานงานกับคณะต่าง ๆ ในการปรับการเรียนการสอน (Curriculum Modification) ให้คำปรึกษาและสนับสนุนทางด้านจิตสังคม (Psychosocial Support) แก่นักศึกษาพิการ และได้ได้ขยายขอบเขตการบริการไปสู่การจัดหาผู้ช่วยส่วนตัว (Attendants) การจัดหาอุปกรณ์ช่วยการเรียนรู้ และการอำนวยความสะดวกในการสอบ
กล่าวโดยสรุป ศูนย์ดูแลนักศึกษาพิการ มหาวิทยาลัยขอนแก่น เป็นผลผลิตจากการผสมผสานระหว่างเจตนารมณ์ในการสร้างความเท่าเทียมทางการศึกษาของมหาวิทยาลัยขอนแก่น และการตอบสนองต่อข้อกำหนดทางกฎหมาย ทำให้ มข. เป็นหนึ่งในมหาวิทยาลัยชั้นนำของประเทศที่สร้างสรรค์สภาพแวดล้อมที่เป็นมิตรและเอื้อต่อการเรียนรู้ของนักศึกษาทุกคนอย่างแท้จริง โดยมีบริการที่สำคัญ ดังนี้
บริการสำคัญ บริการผลิตสื่อ บริการผลิตสื่อหนังสื่อเสียง Audio Book, DAISY บริการผลิตสื่ออักษรเบรลล์ บริการจัดทำสื่อการเรียนการสอน จัดทําเอกสารอักษรเบรลล์ บันทึกและถอดบทเรียนจากสื่อการเรียนการสอน
การจัดสรรทุนการศึกษา ดำเนินการจัดสรรทุนการศึกษาตามโครงการสนับสนุนเงินอุดหนุนทางการศึกษาสำหรับนิสิต นักศึกษาพิการในระดับอนุปริญญา และปริญญาตรี ของกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ทุนการศึกษาอื่นๆ ของมหาวิทยาลัย
บริการให้คำปรึกษา บริการให้ข้อมูล คําปรึกษา คําแนะนําเกี่ยวกับเรื่องการเรียน การวางแผนการเรียน การลงทะเบียนเรียน ทุนการศึกษา สวัสดิการนักศึกษา การปรับตัว อารมณ์ สังคม และการเปิดเผยข้อมูลส่วนตัวเกี่ยวกับความบกพร่องหรือความพิการ
การเตรียมความพร้อมก่อนเข้าเรียน
การเตรียมความพร้อมสู่การทำงาน ผ่านโครงการหางานทำให้นักศึกษาพิการ
บริการด้านอื่นๆ บริการจัดหา ให้ยืม สื่อ อุปกรณ์เทคโนโลยีและสิ่งอํานวยความสะดวก ประสานงานการจัดสอบเฉพาะความจำเป็นพิเศษและอำนวยความสะดวกการทำกิจกรรมในมหาวิทยาลัย
ศูนย์ดูแลผู้พิการสำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยขอนแก่น Khon Kaen University Library Disability Support Center
ศูนย์บริการนักศึกษาพิการ ภายในสำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยขอนแก่น จัดตั้งขึ้นเพื่อเป็นการการสนับสนุนนักศึกษาพิการด้านการเข้าถึงข้อมูลและบริการห้องสมุดของมหาวิทยาลัยขอนแก่น และการตอบสนองความต้องการพิเศษของนักศึกษาด้านทรัพยากรการเรียนรู้ของนักศึกษาพิการที่มีความพิการที่หลากหลาย ทั้งพิการทางการเคลื่อนไหว และพิการทางสายตาบสนองต่อความต้องการเฉพาะด้านของนักศึกษาพิการ โดยมีสำนักหอสมุดเป็นหน่วยงานหลักในการจัดการทรัพยากรสารสนเทศ
สำนักหอสมุดมหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้ปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐานภายในห้องสมุด เช่น การจัดทำทางลาด, ห้องน้ำ, และที่จอดรถสำหรับผู้พิการ การจัดซื้ออุปกรณ์และเทคโนโลยีช่วยสำหรับคนพิการ (Assistive Technology) เพื่อให้นักศึกษาสามารถเข้าถึงเนื้อหาที่ถูกจัดเก็บในรูปแบบต่าง ๆ และที่สำคัญคือ การพัฒนาเทคโนโลยีช่วยในการเรียนรู้ (Assistive Technology)
สำนักหอสมุด มีการจัดพื้นที่การเรียนรู้ที่เอื้อต่อการเข้าถึงและใช้บริการสำหรับนักศึกษาผู้พิการ เพื่อสนับสนุนการเรียนรู้ให้มีคุณภาพสำหรับนักศึกษา และสร้างโอกาสในการเรียนรู้ให้กับนักศึกษาผู้พิการ เพื่อให้เกิดความเท่าเทียมในการเข้าถึงสารสนเทศ โดยพื้นที่การเรียนรู้ที่เอื้อต่อการเข้าถึงและใช้บริการสำหรับนักศึกษาผู้พิการ อยู่บริเวณภายในสำนักหอสมุด ใกล้ประตูทางเข้า-ออกอาคารศูนย์สารสนเทศ ชั้น 2 ภายในพื้นที่การเรียนรู้ประกอบด้วย เครื่องคอมพิวเตอร์สำหรับเพื่อการสืบค้นสารสนเทศ พร้อมหูฟัง จำนวน 2 เครื่อง โต๊ะนั่งอ่านและนั่งพักผ่อน ชั้นวางหนังสือ และหนังสืออักษรเบรลล์ นักศึกษาผู้พิการสามารถเข้าใช้บริการได้ตลอดเวลา และเพื่ออำนวยความสะดวกให้แก่นักศึกษาผู้พิการและผู้สูงอายุที่เดินทางมาใช้บริการหอสมุดกลาง สำนักหอสมุดมหาวิทยาลัยขอนแก่นได้จัดเตรียมรถเข็นนั่ง (Wheelchair) ไว้ให้บริการ ณ ประตูทางเข้า-ออกอาคารหอสมุดกลาง จำนวน 2 จุด คือ 1) ประตูทางเข้า-ออกอาคารศูนย์สารสนเทศ ชั้น 2 (มีทางลาดสำหรับขึ้น-ลง) และประตูทางเข้า-ออก KKU Maker Space ชั้น 1 อาคาร 2 สำนักหอสมุด (ใกล้ลานจอดรถ)
ปัจจุบัน สำนักหอสมุดมหาวิทยาลัยขอนแก่น เป็นผู้นำในการนำเทคโนโลยีมาใช้เพื่อทำลายข้อจำกัดด้านการเข้าถึงสารสนเทศ ได้แก่ การจัดให้มีห้องปฏิบัติการสำหรับคนพิการที่มีการติดตั้งโปรแกรมเฉพาะทาง เช่น โปรแกรมอ่านจอ (Screen Reader) สำหรับผู้พิการทางสายตา, เครื่องขยายตัวอักษร, และเครื่องพิมพ์อักษรเบรลล์
การแปลงเอกสารสำหรับผู้พิการ โดยมีบุคลากรที่สามารถช่วยแปลงเอกสารตำราเรียน หรือวัสดุสารสนเทศต่าง ๆ ให้อยู่ในรูปแบบที่คนพิการสามารถเข้าถึงได้ตามความต้องการ นอกจากนี้ ยังทำหน้าที่ในการประสานงานแบบบูรณาการ ศูนย์บริการนักศึกษาพิการภายในมหาวิทยาลัยขอนแก่น
กล่าวโดยสรุป สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยขอนแก่น สะท้อนให้เห็นถึงการขยายขอบเขตการบริการจาก “การเก็บรวบรวมหนังสือ” ไปสู่ “การส่งมอบความรู้และทรัพยากรการเรียนรู้” อย่างเท่าเทียม โดยใช้เทคโนโลยีและโครงสร้างพื้นฐานที่ปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้นักศึกษาพิการสามารถใช้ประโยชน์จากทรัพยากรทางวิชาการของมหาวิทยาลัยได้อย่างเต็มศักยภาพเทียบเท่ากับนักศึกษาทั่วไป
บริการที่สำคัญ
บริการสารสนเทศสำหรับคนพิการ |
บริการสำคัญ -จัดซื้ออุปกรณ์และเทคโนโลยีช่วยสำหรับคนพิการ (Assistive Technology) |
บริการที่นั่งอ่านหนังสือสำหรับคนพิการ |
บริการสำคัญ -โปรแกรมอ่านจอ (Screen Reader) สำหรับผู้พิการทางสายตา,เครื่องพิมพ์อักษรเบรลล์ |
บริการค้นหาและหยิบหนังสือจากชั้นบน |
บริการสำคัญ -บริการหนังสือเสียงสำหรับผู้พิการทางสายตา -เครื่องขยายตัวอักษร |
บริการยืมหนังสือและอุปกรณ์ |
บริการสำคัญ -มีบุคลากรที่สามารถช่วยแปลงเอกสารตำราเรียน การแปลงเอกสาร สำหรับผู้พิการ หรือวัสดุสารสนเทศต่าง ๆ |
บริการสำหรับคนพิการทางการได้ยินเสียง |
บริการสำคัญ -การพัฒนาเทคโนโลยีช่วยในการเรียนรู้ (Assistive Technology) |
หอพักสำหรับผู้พิการ มหาวิทยาลัยขอนแก่น (Accessible Student Housing)
มหาวิทยาลัยขอนแก่น ให้ความสำคัญกับการดูแลนักศึกษาพิการแบบครบวงจร การมีศูนย์บริการผู้พิการซึ่งเป็นหน่วยงานประงานในด้านต่างๆ ด้านการเรียนการสอน กิจกรรมพัฒนานักศึกษา การให้คำปรึกษาในด้านต่างๆ ในขณะเดียวกันสิ่งที่สำคัญคือ การจัดการที่พักที่มีความเหมาะสมตรงกับความต้องการของนักศึกษาพิการ ดังนั้น มหาวิทยาลัยจึงได้จัดเตรียมหอพักสำหรับนักศึกษาพิการ ทั้งนักศึกษาพิการเพศหญิงและเพศชาย โดยในแต่ละปีจะมีการสำรวจความต้องการห้องพักของนักศึกษาพิการมาเป็นลำดับแรกๆ และจัดหาห้องพักให้เพียงพอต่อความต้องการของนักศึกษา
ระบบการสนับสนุนทุนการศึกษาแก่นักศึกษาพิการ
มหาวิทยาลัยขอนแก่น ในฐานะสถาบันการศึกษาชั้นนำของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีนโยบายในการส่งเสริมการเข้าถึงการศึกษาสำหรับบุคคลทุกกลุ่ม โดยเฉพาะนักศึกษาพิการ ซึ่งต้องการการสนับสนุนพิเศษเพื่อให้สามารถศึกษาได้เต็มตามศักยภาพ ได้รับการดูแลอย่างทั่วถึงเท่าเทียม เป็นธรรม เพื่อให้สำเร็จการศึกษา โดยมหาวิทยาลัยได้ดำเนินการดังนี้
สร้างเครือข่ายความร่วมมือด้านทุนการศึกษา
1.กองทุนส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการแห่งชาติเพื่อให้ทุนการศึกษาในระดับปริญญาตรี ปริญญาโท และปริญญาเอก
2.ครอบคลุมค่าเล่าเรียน ค่าหอพัก และค่าใช้จ่ายในการศึกษา และมีการติดตามผลการศึกษาและพัฒนาอาชีพหลังสำเร็จการศึกษา
3.กองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา (กยส.) ผ่านโครงการกู้ยืมพิเศษสำหรับผู้พิการ โดยมีเงื่อนไขการผ่อนผันและการขอยกเว้นหนี้ในกรณีพิเศษ และให้คำปรึกษาทางการเงินและการวางแผนชีวิต
4.ภาคเอกชนและมูลนิธิ ที่สำคัญที่บริจาคทุนการศึกษาและการใช้ชีวิตสำหรับนักศึกษาพิการตลอดเวลาของการศึกษาในมหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้แก่ บริษัท ซีพี ออลล์ จำกัด (มหาชน) (ทุนการศึกษาเพื่อคนพิการ) มูลนิธิรามาธิบดี (ทุนสนับสนุนการศึกษาต่อ) บริษัทปูนซิเมนต์ไทย จำกัด (มหาชน) (ทุนพัฒนาชุมชน) ธนาคารกสิกรไทย (โครงการทุนการศึกษาเพื่อสังคม)
โครงการเฉพาะของมหาวิทยาลัยขอนแก่น
1.โครงการทุนเรียนดีมีคุณธรรม สนับสนุนนักศึกษาพิการที่มีผลการเรียนดี ให้ทุนครบหลักสูตรพร้อมการพัฒนาทักษะชีวิต
2.โครงการพี่เลี้ยงเพื่อนพิการ จับคู่นักศึกษาปกติกับนักศึกษาพิการ และสร้างเครือข่ายการช่วยเหลือและแลกเปลี่ยนประสบการณ์
3.ศูนย์สนับสนุนนักศึกษาพิการ โดยบริการแปลภาษามือ จัดหาอุปกรณ์ช่วยเหลือทางการศึกษา ปรับปรุงสิ่งอำนวยความสะดวก
กระบวนการสมัครและคัดเลือก
1.เป็นผู้พิการที่มีบัตรประจำตัวคนพิการ
2.ผ่านการสอบคัดเลือกเข้าศึกษาในมหาวิทยาลัยขอนแก่น
3.มีความต้องการความช่วยเหลือทางการเงิน
4.มีความประพฤติดีและมีคุณธรรม
ขั้นตอนการสมัคร
ยื่นใบสมัครผ่านกองพัฒนานักศึกษามหาวิทยาลัยขอนแก่น เพื่อส่งเอกสารประกอบการพิจารณา และเข้ารับการสัมภาษณ์ตลอดจนประกาศผลการพิจารณาและการรับทุน
ผลลัพธ์และความสำเร็จ
- สถิติการให้ทุนการศึกษาสำหรับผู้พิการที่ผ่านมา ไม่น้อยกว่า 300 คน โดยรวมงบประมาณสนับสนุนด้านทุนการศึกษา ไม่น้อยกว่า 20 ล้านบาท
- อัตราสำเร็จการศึกษาตรงเวลาของนักศึกษาพิการ 97 %