การจัดหาอาหารที่ดีต่อสุขภาพและราคาย่อมเยาสำหรับทุกคน
ศูนย์จัดการทรัพย์สิน มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้ริเริ่มโครงการที่โดดเด่นในการจัดเตรียมอาหารที่ตอบโจทย์ความต้องการของนักศึกษาและบุคลากรได้อย่างครบวงจร โดยมีหัวใจสำคัญ 3 ประการ คือ ความยั่งยืน (Sustainable), สุขภาพ (Healthy) และราคาประหยัด (Affordable)
แนวคิดหลัก: จากฟาร์มสู่จาน (From Farm to Fork) ภายในรั้วมหาวิทยาลัย
โครงการนี้สร้างระบบนิเวศอาหารที่ครบวงจรและพึ่งพาตนเองให้ได้มากที่สุด โดยมีกระบวนการดังนี้:
การผลิตวัตถุดิบคุณภาพ
ฟาร์มเกษตรอินทรีย์ของมหาวิทยาลัยมีพื้นที่ฟาร์มของคณะเกษตรศาสตร์ที่ใช้ปลูกพืชผักผลไม้ ปศุสัตว์ และประมง โดยเน้นกระบวนการเกษตรอินทรีย์ที่ปลอดภัย ปลอดสารเคมี ทำให้ได้วัตถุดิบที่สดใหม่และมีคุณภาพสูง ลดต้นทุนและคาร์บอนฟุตพริ้นท์ (Carbon Footprint): การใช้วัตถุดิบจากฟาร์มภายในมหาวิทยาลัยช่วยลดต้นทุนค่าขนส่งและลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากการเดินทางไกล
การแปรรูปและปรุงอาหารโดยครัวกลางหรือศูนย์จำหน่ายอาหารในพื้นที่มหาวิทยาลัยขอนแก่น
ศูนย์จัดการทรัพย์สิน มหาวิทยาลัยขอนแก่นได้จัดตั้งศูนย์จำหน่ายอาหารในพื้นที่ต่างๆในมหาวิทยาลัยขอนแก่นเพื่อให้เพียงพอต่อความต้องการของนักศึกษาและบุคลากร และเพื่อรับวัตถุดิบสดใหม่จากฟาร์มมาแปรรูปและปรุงอาหาร
ควบคุมคุณภาพและสุขอนามัย
ควบคุมรสชาติอาหารให้มีมาตรฐานเดียวกันในทุกโรงอาหาร และรักษาความสะอาด ถูกสุขลักษณะอนามัย
วางแผนโภชนาการ มีการวางแผนเมนูอาหารโดยคำนึงถึงคุณค่าทางโภชนาการที่เหมาะสมกับนักศึกษาและบุคลากร ให้ได้รับสารอาหารครบถ้วน
การจำหน่ายในราคาที่เข้าถึงได้และออกประกาศกำหนดราคาอาหารและเครื่องดื่มในราคาที่เหมาะสมและเป็นธรรม
โรงอาหารกลางและคอมเพล็กซ์: อาหารที่ปรุงจากครัวกลางจะถูกส่งไปยังโรงอาหารต่างๆ ทั่วทั้งมหาวิทยาลัย เช่น โรงอาหารกลาง (บาร์ใหม่) และศูนย์อาหารและบริการ (คอมเพล็กซ์)
ราคาประหยัด: เนื่องจากมีต้นทุนวัตถุดิบและการขนส่งที่ต่ำ ทำให้สามารถจำหน่ายอาหารในราคาที่ถูกกว่าท้องตลาดทั่วไป เริ่มต้นเพียง 30-40 บาท ซึ่งช่วยแบ่งเบาภาระค่าใช้จ่ายของนักศึกษาได้อย่างมาก
ตัวอย่างเมนูอาหารที่สะท้อนแนวคิดโครงการ
เมนูอาหารจะเน้นความหลากหลาย ใช้วัตถุดิบท้องถิ่นตามฤดูกาล และดีต่อสุขภาพ
ประเภทข้าวแกง
แกงเขียวหวานไก่/หมู: ใช้พริกแกงสูตรเฉพาะและกะทิสด พร้อมเนื้อสัตว์และผัก (มะเขือ, โหระพา) จากฟาร์ม
ผัดผักรวมมิตร: ใช้ผักสดๆ ตามฤดูกาล เช่น บรอกโคลี แครอท ข้าวโพดอ่อน ที่ปลูกแบบอินทรีย์
พะแนงหมู: รสชาติกลมกล่อม เนื้อหมูนุ่มจากฟาร์มคณะเกษตรฯ
ประเภทอาหารจานเดียว
ข้าวกะเพราไก่/หมูสับ: เมนูยอดฮิตที่ใช้ใบกะเพราสดๆ หอมๆ และเนื้อสัตว์คุณภาพดี ข้าวไข่เจียว: ใช้ไข่ไก่สดใหม่จากฟาร์ม สามารถเลือกใส่ท็อปปิ้งผักต่างๆ ได้ตามชอบ ข้าวผัด: ข้าวผัดง่ายๆ ที่อัดแน่นด้วยผักและเนื้อสัตว์ ให้พลังงานครบถ้วน
เมนูเพื่อสุขภาพ
สลัดผักสด: รวมผักสลัดอินทรีย์นานาชนิด พร้อมน้ำสลัดเพื่อสุขภาพ ต้มจืดเต้าหู้หมูสับ: ซุปร้อนๆ ที่ดีต่อสุขภาพ ซดคล่องคอ
ผลลัพธ์และความสำเร็จของโครงการ
1)นักศึกษาและบุคลากร ได้บริโภคอาหารที่ สด สะอาด ปลอดภัย ดีต่อสุขภาพ และที่สำคัญคือราคาถูก ช่วยลดค่าครองชีพในแต่ละวัน 2) มหาวิทยาลัย สร้าง ความมั่นคงทางอาหาร (Food Security) ภายในองค์กร และเป็นต้นแบบของสถาบันการศึกษาที่ใส่ใจในคุณภาพชีวิตของคนในองค์กร 3) ด้านสิ่งแวดล้อม: เป็นโมเดลของ เศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) ลดขยะอาหาร (Food Waste) และลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
