Author name: pattarakorn bumrungthaichaichan

ตำบลเมืองเพีย อำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น ได้กลายเป็นพื้นที่นำร่องสำคัญในการพิสูจน์ว่าการพัฒนาที่แท้จริงต้องเกิดจากการผสานองค์ความรู้ทางวิชาการเข้ากับภูมิปัญญาท้องถิ่น คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้ริเริ่มโครงการยกระดับเศรษฐกิจด้วยวิจัยและนวัตกรรม โดยมุ่งสร้าง “เครื่องยนต์ใหม่ทางเศรษฐกิจ” ที่จะขับเคลื่อนชุมชนให้เดินหน้าอย่างมั่นคงและยั่งยืน ผ่านความร่วมมืออันแข็งแกร่งกับภาคีเครือข่ายที่หลากหลาย ทั้งองค์การบริหารส่วนตำบลเมืองเพีย สำนักงานเกษตรอำเภอบ้านไผ่ สำนักงานประมงจังหวัดขอนแก่น ศูนย์วิจัยข้าวขอนแก่น ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวขอนแก่น โครงการศรีแสงดาวหมู่บ้านนาหยอด กลุ่มวิสาหกิจชุมชนตำบลเมืองเพีย และบริษัทปูนซิเมนต์ไทย จำกัด (มหาชน)

ในใจกลางของระบบเศรษฐกิจไทย เศรษฐกิจชุมชนดำรงบทบาทเป็นกระแสรองที่แข็งแกร่งและเป็นรากฐานสำคัญของการพัฒนาที่ยั่งยืน ด้วยกลุ่มวิสาหกิจชุมชนเกือบ 50,000 กลุ่มที่กระจายอยู่ทั่วประเทศ แต่ละกลุ่มต่างมีเรื่องราวและภูมิปัญญาท้องถิ่นที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว อย่างไรก็ตาม หลายกลุ่มยังขาดทักษะในการถ่ายทอดเรื่องราวของผลิตภัณฑ์ให้กลายเป็นมูลค่าเพิ่มที่จับต้องได้ ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของความร่วมมือระหว่างคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น กับกลุ่มวิสาหกิจชุมชนดงดีไซน์

ค่าครองชีพสูงขึ้นในปัจจุบันและการแสวงหาแนวทางสร้างรายได้เสริมกลายเป็นความจำเป็น การนำ ภูมิปญญาท้องถิ่นมาพัฒนาให้เป็นผลิตภัณฑ์เชิงพาณิชย์จึงเป็นแนวทางที่น่าสนใจ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้เล็งเห็นศักยภาพของปลาร้า ซึ่งเป็นเครื่องปรุงรสพื้นบ้านที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูงและเป็นที่นิยมในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จึงได้จัดกิจกรรม “การผลิตน้ำปลาร้าปรุงรสบรรจุขวดเพื่อการบริโภคในครัวเรือน” ขึ้น เมื่อวันที่ 30 มกราคม 2568 ณ โรงงานแปรรูปผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร อุทยานเทคโนโลยีทางการเกษตร คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น กิจกรรมนี้ได้รับการออกแบบเพื่อให้ครัวเรือนลดต้นทุนค่าใช้จ่ายและมีรายได้เสริมจากการทำปลาร้า โดยเน้นการถ่ายทอดความรู้ในการแปรรูปปลาร้าแบบดั้งเดิมให้กลายเป็นผลิตภัณฑ์น้ำปลาร้าปรุงรสที่บรรจุในขวดพร้อมใช้ ซึ่งมีความสะดวกในการใช้งานและมีมาตรฐานความปลอดภัยที่เหมาะสมสำหรับการจำหน่ายในตลาด

ในปัจจุบัน การจัดการของเสียจากอุตสาหกรรมอาหารกลายเป็นประเด็นสำคัญ และความต้องการอาหารปลอดภัยเพิ่มสูงขึ้น การค้นหาแนวทางที่สามารถเชื่อมโยงการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมกับการสร้างโอกาสทางเศรษฐกิจจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้เล็งเห็นศักยภาพในการใช้ประโยชน์จากเศษก้างปลาที่เหลือจากการแปรรูปอาหาร จึงได้จัดกิจกรรม “การสร้างอาชีพเสริมจากการปลูกผักด้วยน้ำหมักจากเศษก้างปลา” ขึ้น เมื่อวันที่ 29 มกราคม 2568 ณ โรงงานแปรรูปผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร อุทยานเทคโนโลยีทางการเกษตร คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้เล็งเห็นศักยภาพอันยิ่งใหญ่ของแมลง Black Soldier Fly (BSF) ในการเป็นตัวเชื่อมโยงระหว่างการจัดการขยะอินทรีย์และการผลิตโปรตีนคุณภาพสูง จึงได้จัดกิจกรรม “การเพาะเลี้ยงและการใช้ประโยชน์แมลงโปรตีน BSF” ขึ้น เมื่อวันที่ 31 มกราคม 2568 ณ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น กิจกรรมนี้ได้รับการออกแบบเพื่อส่งเสริมการเพาะเลี้ยงแมลง BSF มาใช้ในการจัดการขยะอินทรีย์ในชุมชน โดยมีกลุ่มเกษตรกร ผู้ประกอบการ นักศึกษาและผู้ที่สนใจเข้าร่วมการอบรมจำนวน 35 ราย ผู้เข้าร่วมได้รับความรู้เชิงลึกเกี่ยวกับชีววิทยาของแมลง BSF วงจรชีวิตที่สามารถใช้ประโยชน์ได้อย่างสูงสุด เทคนิคการเพาะเลี้ยงที่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมในประเทศไทย และการประยุกต์ใช้ในการแปรรูปขยะอินทรีย์ให้กลายเป็นทรัพยากรที่มีมูลค่า

การจัดการทางการเงินที่ดีมักเป็นปัจจัยสำคัญที่แยกระหว่างความสำเร็จกับความล้มเหลว แต่เกษตรกรไทยจำนวนมากยังขาดความรู้และทักษะในการจัดทำบัญชีฟาร์มที่เป็นระบบ ส่งผลให้ไม่สามารถวิเคราะห์ต้นทุน กำไร และวางแผนการผลิตได้อย่างมีประสิทธิภาพ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้เล็งเห็นความสำคัญของปัญหานี้ จึงได้จัดกิจกรรม “การจัดทำบัญชีฟาร์ม เสริมความรู้เกษตรกรศูนย์กำจัดศัตรูพืชบ้านโนนข่า จ.ขอนแก่น” ขึ้น เมื่อวันที่ 23 พฤษภาคม 2568 ณ ศูนย์จัดการศัตรูพืชชุมชนบ้านโนนข่า ตำบลวังแสง อำเภอชนบท จังหวัดขอนแก่น

การศึกษาระดับอุดมศึกษากลายเป็นกุญแจสำคัญสู่การยกระดับคุณภาพชีวิตในปัจจุบัน แต่ในขณะเดียวกันก็เป็นภาระทางการเงินที่หนักหน่วงสำหรับครอบครัวที่มีฐานะยากจน กองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา (กยศ.) จึงเป็นดั่งสะพานเชื่อมระหว่างความฝันกับความเป็นจริงสำหรับเยาวชนไทยนับหมื่นคน มหาวิทยาลัยขอนแก่นด้วยงกองพัฒนานักศึกษา ตระหนักดีว่าการให้โอกาสทางการศึกษาเพียงอย่างเดียวไม่เพียงพอ หากไม่มีการเตรียมความพร้อมให้นักศึกษาเหล่านี้สามารถรับมือกับความรับผิดชอบที่จะตามมาหลังสำเร็จการศึกษา

โลกกำลังเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การขาดแคลนแรงงานในภาคการเกษตร และความต้องการอาหารที่เพิ่มสูงขึ้นจากการเติบโตของประชากรโลก คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้ตระหนักถึงความจำเป็นในการปรับเปลี่ยนรูปแบบการเกษตรแบบดั้งเดิมสู่การเกษตรสมัยใหม่ที่ใช้เทคโนโลยีขั้นสูง จึงได้จัดดำเนินโครงการ “เกษตรอัจฉริยะด้วยปัญญาประดิษฐ์” ขึ้นในวันที่ 17-18 พฤษภาคม 2568 เวลา 09.00-16.00 น. ณ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น เพื่อเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญในการยกระดับภาคเกษตรไทยสู่ความทันสมัยและยั่งยืน

ในพื้นที่ห่างไกลของตำบลบ้านกง อำเภอหนองเรือ จังหวัดขอนแก่น ยังคงเก็บรักษาเอาไว้ซึ่งพืชพันธุ์พื้นเมืองอันล้ำค่าที่เรียกว่า “แตงร้าน” หรือที่มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Cucumis sativus L. พืชชนิดนี้ไม่เพียงแต่เป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิตและอาหารพื้นบ้าน แต่ยังเป็นขุมทรัพย์ทางธรรมชาติที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง ด้วยองค์ประกอบของน้ำถึงร้อยละ 96 ทำให้แตงร้านกลายเป็นอาหารเสริมที่ช่วยดับกระหาย ให้ความชุ่มชื้น และช่วยขับของเสียจากร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพ